Katalysator (bij brand)

Een katalysator is een stof die de snelheid van een bepaalde chemische reactie beïnvloedt zonder zelf verbruikt te worden. Gewoonlijk wordt hiermee een versnelling van de reactiesnelheid bedoeld. In enkele gevallen is er sprake van een vertraging van de reactiesnelheid - dan wordt gesproken van negatief katalytische werking. Soms is het praktisch ondoenlijk om reacties te laten verlopen zonder katalysator: de activeringsenergie is dan dusdanig hoog, dat het zonder katalysator eeuwen zou duren voor de evenwichtstoestand wordt bereikt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij verbranding van koolwaterstoffen bij kamertemperatuur. Hoewel het energetisch gunstig is dat suiker reageert met zuurstof, gebeurt dit niet doordat de energiebarrière te hoog is. In het menselijk lichaam wordt suiker echter wel verbrand, met behulp van biologische katalysatoren: enzymen.

Positieve katalysator
Een positieve katalysator beïnvloed een verbranding positief zonder er zelf aan deel te nemen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Lont in een kaars;
• Sigarenas op een suikerklontje.

Negatieve katalysator
Een negatieve katalysator beïnvloed een verbranding negatief zonder er zelf aan deel te nemen. Een voorbeeld hiervan is:

• Poeder uit een poederblusser.